काठमाडौं । सन् २०२३ मा विश्वभर लोकतन्त्रको स्तरमा ठूलो गिरावट आएको छ । बेलायती पत्रिका ‘द इकोनोमिस्ट’ले १६७ देशको लोकतन्त्रको वरियता प्रतिवेदन सार्वजनिक गरेको छ । ‘द इकोनोमिस्ट’ले सार्वजनिक गरेको प्रतिवेदनमा एक सय ६७ देशलाई ४ श्रेणीमा विभाजन गरिएको छ । पूर्ण लोकतन्त्र, त्रुटिहरू सहितको लोकतन्त्र र अधिनायकवादी शासन छ ।
चौथो श्रेणीको लोकतन्त्र भएको हाइब्रिड शासनको हो, अर्थात् ती देशहरू जहाँ न पूर्ण लोकतन्त्र छ न तानाशाही । यस सूचीमा नेपाल ४।६० अंकका साथ ९८ औं स्थानमा रहेको छ । प्रतिवेदनका अनुसार नेपालको लोकतन्त्रमा केही कमजोरीहरू रहेका छन् । गत वर्ष ४.४९ अंक रहेकोमा यस वर्ष केही सुधार भएको पनि संकेत गरिएको छ । यसैगरी सन् २०१९ मा नेपालले सर्वाधिक ५.२८ अंक प्राप्त गरेको थियो ।भारत ७।१८ अंकका साथ ४१औं स्थानमा छ । प्रतिवेदनका अनुसार भारतमा प्रजातन्त्रमा केही कमजोरीहरू छन् ।
अर्कोतर्फ, रिपोर्टका अनुसार गत वर्षको तुलनामा पाकिस्तानको वरियतामा ठूलो गिरावट आएको छ । पाकिस्तान ११ स्थान झर्दै ११८औँ स्थानमा पुगेको छ । आफूलाई विश्वको पाँचौं ठूलो लोकतन्त्र भनिने पाकिस्तानको ३।२५ अंक छ, जसको अर्थ यो तानाशाही हो । सूचीको शीर्ष स्थानमा नर्वे रहेको छ । यहाँ पूर्ण लोकतन्त्र छ । त्यसपछि न्यूजिल्याण्ड, आइसल्याण्ड र स्वीडेन छन् ।
प्रतिवेदनमा विश्वका २४ देशमा पूर्ण लोकतन्त्र, ५० देशमा त्रुटिपूर्ण लोकतन्त्र र सबैभन्दा बढी ५९ देशमा तानाशाही रहेको उल्लेख गरिएको छ । १६७ मध्ये ३४ देशहरूमा हाइब्रिड शासन छ । यसमा बङ्गलादेश, भुटान र टर्की जस्ता देशहरू पर्छन् । चीनको वरीयता पाकिस्तान भन्दा तल छ । द इकोनोमिस्टले चीनलाई १ सय ४८ औं स्थानमा राखेको छ । चीनको स्कोर २.१२ छ, जसले आफ्नो सरकारलाई तानाशाहको श्रेणीमा राख्छ । अमेरिका ७.८५ अंकका साथ २९ औं स्थानमा छ भने बेलायत १८ औं स्थानमा छ । सूचीको पुछारमा अफगानिस्तान, म्यानमार र उत्तर कोरियाको नाम छ । प्रतिवेदनका अनुसार लोकतन्त्र पतन हुनुको प्रमुख कारण विश्वमा जारी युद्ध र राजनीतिक दलहरूप्रतिको विश्वासको कमी रहेको छ । धेरै देशमा सरकारहरू पतन भइरहेका छन्, तख्तापलट भइरहेका छन्, जसका कारण तनाव बढिरहेको छ ।
