काठमाडौं । जुन उमेरमा मानिसहरूले सेवानिवृत्तिको योजना बनाउन सुरु गर्छन्, फाल्गुनी नायरले व्यापारको संसारमा प्रवेश गरिन् । आज उनी भारतको सबैभन्दा धनी महिला सीईओ हुन् । करिब दुई दशकसम्म बैंकिङ क्षेत्रमा काम गरिसकेपछि, फाल्गुनीले ५० वर्षको उमेरमा ब्यूटी उत्पादनहरू बेच्ने अनलाइन प्लेटफर्म नायका सुरु गरिन् र कहिल्यै पछाडि फर्किनु परेन् । उनलाई भारतीय स्टार्टअपको रानी भनिन्छ ।
उनको कम्पनी कस्मेटिक व्यवसायमा रिलायन्स र टाटा समूहसँग प्रतिस्पर्धा गर्दैछ । फोर्ब्सका अनुसार फाल्गुनीको कुल सम्पत्ति ३.२ अर्ब डलर छ । उनी विश्वका धनी व्यक्तिको सूचीमा ९४९ औं स्थानमा छिन् । फाल्गुनी यस कम्पनीको कार्यकारी अध्यक्ष, प्रबन्ध निर्देशक र प्रमुख कार्यकारी अधिकृत हुन् । उनले विरासतमा पाएको कम्पनी वा आमाबुवाको पैसाका आधारमा यो पद हासिल गरेकी होइनन्, उनले आफ्नो सफलताको कथा आफै लेख्न सफल भइन् ।
सोही कारणले उनलाई भारतीय स्टार्टअपको रानी भनिन्छ । १९ फेब्रुअरी १९६३ मा मुम्बईमा जन्मेकी फाल्गुनी पेशाले इन्भेष्टमेन्ट बैंकर हुन् । उनले एएफ फर्ग्युसन कम्पनीमा व्यवस्थापन सल्लाहकारको रूपमा आफ्नो करियर सुरु गरे। १९९३ मा, उनी कोटक महिन्द्रा क्यापिटलमा आबद्ध भइन् र त्यहाँ २० वर्ष काम गरिन् । २००५ मा, उनी कम्पनीको प्रबन्ध निर्देशक भइन् र २०१२ सम्म उक्त पदमा रहिन् ।
जागिरमा रहँदा उनले आईआईएम अहमदाबादबाट एमबीए गरिन् । एमबीए गर्दा नै उनलाई आफ्नै व्यवसाय सुरु गर्ने सोच आयो । ५० वर्षको उमेरमा पुगेपछि फाल्गुनीले आफ्नो राम्रो जागिर छाडेर सन् २०१२ मा सौन्दर्य–स्वास्थ्य उत्पादनहरू बेच्नको लागि अनलाइन प्लेटफर्म नायका सुरु गरिन् । नायका संस्कृत शब्द नायिकाबाट प्रेरित छ । यसको अर्थ मुख्य भूमिका निर्वाह गर्ने अभिनेत्री हो । चाँडै यो फेसन उत्पादनहरुको लागी एक प्लेटफर्म को रूप मा एक लोकप्रिय कम्पनी भयो । २०१४ मा, सिकोइया क्यापिटलले नायकामा १० लाख डलर लगानी गर्यो ।
नायका महिलाको नेतृत्वमा भारतको पहिलो युनिकर्न (एक अर्ब डलर) कम्पनी थियो । लगभग दुई वर्ष पहिले एफएसएन ई–कमर्स भेन्चर्स लिमिटेडको आईपीओ आयो र सेयर बजारमा ठूलो लिस्टिङ भयो । कम्पनीको मार्केट क्याप पहिलो दिनमै भारु १ लाख करोड रुपैयाँ पुगेको थियो । फाल्गुनीले नायकालाई भारतमा सौन्दर्य उत्पादन खण्डमा एक नेताको रूपमा स्थापित गरिन् । नायकाको सफलताबाट प्रेरित होस् वा संयोग, तर अब टाटा र रिलायन्स पनि यस क्षेत्रमा प्रवेश गरेका छन् । नायका अनलाइन र अफलाइन व्यापारमा सक्रिय छ । यसका देशभर १५२ पसलहरू छन् ।
